7.5.1.3 Ryzyko zmian kursów walutowych
w mln PLN, chyba że wskazano inaczej
W odniesieniu do ryzyka zmian kursów walutowych w Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. identyfikowane są następujące rodzaje ekspozycji:
- ekspozycja transakcyjna dotycząca zmienności wartości przepływów pieniężnych w walucie bazowej,
- ekspozycja dotycząca zmienności wartości wybranych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej w walucie bazowej (funkcjonalnej),
- ekspozycja z tytułu inwestycji netto w jednostkach zagranicznych dotycząca zmienności wartości skonsolidowanego kapitału własnego w walucie bazowej (walucie prezentacji) Grupy Kapitałowej.
Źródłem ekspozycji transakcyjnej na ryzyko walutowe są kontrakty skutkujące przepływami pieniężnymi, których wartość w walucie bazowej (funkcjonalnej) jest uzależniona od przyszłych poziomów kursów walut obcych względem waluty bazowej. Przepływy pieniężne narażone na ryzyko walutowe mogą posiadać następujące charakterystyki:
- denominowanie w walutach obcych – przepływy realizowane są w walutach obcych innych niż waluta funkcjonalna,
- indeksowanie do kursu walut obcych – przepływy mogą być realizowane w walucie bazowej, lecz cena (np. metalu) jest ustalana w innej walucie obcej.
Kluczowym źródłem ekspozycji na ryzyko walutowe w działalności biznesowej Jednostki Dominującej są wpływy z tytułu sprzedaży produktów (w części dotyczącej cen metali, premii przerobowej i producenckiej).
Źródłem ekspozycji na ryzyko walutowe są również pozycje skonsolidowanego sprawozdania z sytuacji finansowej w walutach obcych, które na gruncie obowiązujących zasad rachunkowości, podlegają przeliczeniu na bazie bieżącego kursu waluty obcej względem waluty bazowej (funkcjonalnej) w związku z rozliczeniem lub okresową wyceną, w tym także z tytułu przeliczenia sprawozdań jednostek zagranicznych. Zmiany wartości bilansowych takich pozycji pomiędzy momentami wyceny wpływają na zmienność zysku/straty netto lub pozostałych całkowitych dochodów.
Ekspozycja na ryzyko walutowe pozycji skonsolidowanego sprawozdania z sytuacji finansowej dotyczy w szczególności:
- należności i zobowiązań handlowych z tytułu sprzedaży i zakupów denominowanych w walutach obcych,
- należności finansowych z tytułu pożyczek udzielonych w walutach obcych,
- zobowiązań finansowych z tytułu zadłużenia w walutach obcych,
- środków pieniężnych w walutach obcych,
- instrumentów pochodnych na rynku metali
W przypadku rynku walutowego, nominał rozliczonych transakcji zabezpieczających przychody ze sprzedaży metali stanowił około 28% (w 2020 r. 25%) całkowitych przychodów ze sprzedaży miedzi i srebra zrealizowanych przez Jednostkę Dominującą w 2021 r.
W ramach realizacji strategicznego planu zabezpieczeń przed ryzykiem rynkowym w 2021 r. Jednostka Dominująca nabyła opcje sprzedaży łącznie dla 1 050 mln USD planowanych przychodów ze sprzedaży z terminami zapadalności od lutego 2021 r. do czerwca 2022 r. (w tym: 180 mln USD na okres od stycznia do czerwca 2022 r.). Ponadto wdrożone zostały strategie opcyjne typu korytarz dla nominału 240 mln USD z terminami zapadalności od lipca 2022 r. do grudnia 2022 r. Natomiast w ramach restrukturyzacji otwartej pozycji w instrumentach pochodnych odkupiono sprzedane wcześniej opcje sprzedaży z kursem wykonania USD/PLN 3,20 na okres od lutego do grudnia 2021 r. dla nominału 495 mln USD (45 mln USD miesięcznie), a także zawarto struktury opcyjne put spread (zakup opcji sprzedaży z kursem wykonania USD/PLN 3,50 i równoczesna sprzedaż opcji sprzedaży z kursem USD/PLN 3,30) dla nominału 270 mln USD, mające na celu obniżenie poziomu wykonania opcji sprzedaży sprzedanych w ramach struktur opcyjnych mewa zabezpieczających przychody w okresie od lipca 2022 r. do grudnia 2023 r.
W efekcie na dzień 31 grudnia 2021 r. Spółka posiadała otwartą pozycję zabezpieczającą na rynku walutowym dla nominału 1 050 mln USD oraz transakcje CIRS (Cross Currency Interest Rate Swap – swap walutowo-procentowy) dla nominału 2 mld PLN, zarówno zabezpieczające przychody ze sprzedaży w walucie, jak i zmienne oprocentowanie wyemitowanych obligacji.
Poniższa tabela prezentuje skrócone zestawienie otwartych transakcji w instrumentach pochodnych jednostki Dominującej na rynku walutowym na 31 grudnia 2021 r. (zabezpieczony wolumen w prezentowanych okresach jest rozłożony równomiernie w podziale miesięcznym).
Zabezpieczenie ryzyka zmian kursu walutowego USD/PLN – instrumenty pochodne otwarte na 31 grudnia 2021 r.
| Instrument/ struktura opcyjna | Nominał | Kurs wykonania opcji | Średnioważony poziom premii | Efektywny poziom zabezpieczenia | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| sprzedaż opcji sprzedaży | zakup opcji sprzedaży | sprzedaż opcji kupna | |||||
| ograniczenie zabezpieczenia | zabezpieczenie kursu walutowego | ograniczenie partycypacji | |||||
| [mln USD] | [USD/PLN] | [USD/PLN] | [USD/PLN] | [PLN za 1 USD] | [USD/PLN] | ||
| I pół. | mewa | 67,5 | 3,30 | 4,00 | 4,60 | (0,01) | 3,99 |
| mewa | 90 | 3,50 | 3,90 | 4,50 | 0,04 | 3,94 | |
| zakup opcji sprzedaży | 180 | – | 3,75 | – | (0,04) | 3,71 | |
| II pół. | mewa | 67,5 | (3,30) | 4,00 | (4,60) | (0,01) | 3,99 |
| mewa | 90 | 3,30 | 3,90 | 4,50 | 0,03 | 3,93 | |
| korytarz | 240 | – | 3,85 | 4,60 | (0,04) | 3,81 | |
| SUMA 2022 | 735 | ||||||
| 2023 | mewa | 135 | 3,30 | 4,0 | 4,60 | (0,00) | 4,00 |
| mewa | 180 | 3,30 | 3,90 | 4,50 | (0,03) | 3,93 | |
| SUMA 2023 | 315 | ||||||
Zabezpieczenie ryzyka zmian kursu walutowego USD/PLN – instrumenty pochodne otwarte na 31 grudnia 2020 r.
| Instrument/ struktura opcyjna | Nominał | Kurs wykonania opcji | Średnioważony poziom premii | Efektywny poziom zabezpieczenia | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| sprzedaż opcji sprzedaży | zakup opcji sprzedaży | sprzedaż opcji kupna | |||||
| ograniczenie zabezpieczenia | zabezpieczenie kursu walutowego | ograniczenie partycypacji | |||||
| [mln USD] | [USD/PLN] | [USD/PLN] | [USD/PLN] | [PLN za 1 USD] |
[USD/PLN] | ||
| 2021 | Put spread | 540 | 3,20 | 3,70 | – | (0,09) | 3,61 |
| Zakup opcji sprzedaży | 240 | – | 3,80 | – | (0,07) | 3,73 | |
| SUMA 2021 | 780 | ||||||
| 2022 | mewa | 135 | 3,30 | 4,00 | 4,60 | (0,01) | 3,99 |
| mewa | 180 | 3,30 | 3,90 | 4,50 | 0,04 | 3,94 | |
| SUMA 2022 | 315 | ||||||
| 2023 | mewa | 135 | 3,30 | 4,00 | 4,60 | 0,00 | 4,00 |
| mewa | 180 | 3,30 | 3,90 | 4,50 | 0,03 | 3,93 | |
| SUMA 2023 | 315 | ||||||
| Zabezpieczenie ryzyka walutowo-procentowego związanego z emisją obligacji o zmiennym oprocentowaniu w PLN – instrumenty pochodne otwarte na 31 grudnia 2021 r. oraz na 31 grudnia 2020 r. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Instrument | Nominał | Średnia stopa procentowa |
Średni kurs wymiany |
|
| [mln PLN] | [LIBOR] | [USD/PLN] | ||
| VI 2024 | CIRS | 400 | 3,23% | 3,78 |
| VI 2029 | CIRS | 1 600 | 3,94% | 3,81 |
| SUMA | 2 000 | |||
Niektóre polskie spółki Grupy Kapitałowej zarządzały ryzykiem walutowym, związanym z ich podstawową działalnością (m.in. handlową), poprzez zawieranie transakcji w instrumentach pochodnych m.in. na rynku USD/PLN oraz EUR/PLN. Zestawienie otwartych transakcji na 31 grudnia 2021 r. oraz 31 grudnia 2020 r. nie jest prezentowane ze względu na małą istotność dla Grupy Kapitałowej.
W ramach zarządzania ryzykiem walutowym Jednostka Dominująca stosuje hedging naturalny polegający na zaciąganiu kredytów w walutach, w których osiąga przychody. Wartość kredytów i pożyczek inwestycyjnych na 31 grudnia 2021 r. zaciągniętych w walucie USD, po przeliczeniu na PLN wyniosła 2 980 mln PLN (na 31 grudnia 2019 r. 4 321 mln PLN).
Poniższe tabele prezentują strukturę walutową instrumentów finansowych narażonych na ryzyko walutowe (zmiany kursów USD/PLN , EUR/PLN, CAD/PLN oraz GBP/PLN) Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. oraz analizę wrażliwości na ryzyko zmian kursów walutowych. Do wyznaczenia zakresu potencjalnych zmian kursów USD/PLN, EUR/PLN, CAD/PLN oraz GBP/PLN dla celów analizy wrażliwości wykorzystano model Blacka-Scholesa (geometryczny ruch Browna).
| Instrumenty finansowe | Wartość narażona na ryzyko na 31.12.2021 | ||||
| razem mln PLN | mln USD | mln EUR | mln CAD | mln GBP | |
| Udziały i akcje | 5 | – | – | 2 | – |
| Należności od odbiorców | 515 | 80 | 30 | 4 | 8 |
| Środki pieniężne i ekwiwalenty | 1 558 | 341 | 20 | 23 | 2 |
| Długoterminowe pożyczki udzielone na rzecz | 7 867 | 1 938 | – | – | – |
| Krótkoterminowe pożyczki udzielone na rzecz wspólnych przedsięwzięć | 447 | 110 | – | – | – |
| Pozostałe aktywa finansowe | 150 | 26 | – | 12 | – |
| Pochodne instrumenty finansowe* | (1 174) | 220 | – | – | – |
| Zobowiązania wobec dostawców i podobne | (1 132) | (167) | (87) | (16) | – |
| Zobowiązania z tytułu zadłużenia | (3 121) | (736) | (18) | (15) | – |
| Pozostałe zobowiązania finansowe | (177) | (41) | (3) | – | – |
| Instrumenty finansowe | Wartość narażona na ryzyko na 31.12.2020 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| razem mln PLN | mln USD | mln EUR | mln CAD | mln GBP | |
| Udziały i akcje | 5 | – | – | 2 | – |
| Należności od odbiorców | 615 | 115 | 35 | 6 | 1 |
| Środki pieniężne i ekwiwalenty | 1 999 | 455 | 28 | 23 | 18 |
| Pożyczki udzielone na rzecz wspólnych przedsięwzięć | 6 069 | 1 615 | – | – | – |
| Pozostałe aktywa finansowe | 322 | 74 | 1 | 13 | – |
| Pochodne instrumenty finansowe* | (695) | (184) | (1) | – | – |
| Zobowiązania wobec dostawców i podobne | (1 283) | (127) | (171) | (7) | 1 |
| Zobowiązania z tytułu zadłużenia | (4 518) | (1 171) | (15) | (17) | – |
| Pozostałe zobowiązania finansowe | (53) | (12) | (2) | – | – |
Analiza wrażliwości Grupy Kapitałowej na ryzyko zmian kursów walutowych w 2021 r.
| Aktywa i zobowiązania finansowe na dzień 31.12.2021 | Wartość narażona na ryzyko | Wartość bilansowa 31.12.2021 | Zmiana kursu USD/PLN | Zmiana kursu EUR/PLN | Zmiana kursu CAD/PLN | Zmiana kursu GBP/PLN | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4,57 (+13%) | 3,66 (-10%) | 5,01 (+9%) | 4,37 (-5%) | 3,55 (+11%) | 2,90 (-9%) | 6,15 (+12%) | 4,98 (-9%) | |||||
| wynik finansowy | pozostałe całkowite dochody | wynik finansowy | pozostałe całkowite dochody | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | |||
| Udziały i akcje | 5 | 615 | – | – | – | – | – | – | 1 | – | – | – |
| Należności od odbiorców | 515 | 1 026 | 41 | – | (32) | – | 12 | (7) | 1 | (1) | 5 | (4) |
| Środki pieniężne i ekwiwalenty | 1 558 | 1 904 | 175 | – | (138) | – | 8 | (4) | 8 | (7) | 1 | (1) |
| Długoterminowe pożyczki udzielone na rzecz wspólnych przedsięwzięć | 7 867 | 7 867 | 997 | – | (782) | – | – | – | – | – | – | – |
| Krótkoterminowe pożyczki udzielone na rzecz wspólnych przedsięwzięć | 447 | 447 | 57 | – | (44) | – | – | – | – | – | – | – |
| Pozostałe aktywa finansowe | 150 | 671 | 14 | – | (11) | – | – | – | 4 | (3) | – | – |
| Pochodne instrumenty finansowe | (1 174) | (1 174) | 10 | (646) | 2 | 527 | (7) | 4 | – | – | – | – |
| Zobowiązania wobec dostawców i podobne | (1 132) | (3 201) | (86) | – | 67 | – | (36) | 20 | (6) | 5 | – | – |
| Zobowiązania z tytułu zadłużenia | (3 121) | (5 949) | (379) | – | 297 | – | (7) | 4 | (6) | 4 | – | – |
| Pozostałe zobowiązania finansowe | (177) | (479) | (21) | – | 16 | – | (1) | 1 | – | – | – | – |
| Wpływ na wynik finansowy | 808 | – | (625) | – | (31) | 18 | 2 | (2) | 6 | (5) | ||
| Wpływ na pozostałe całkowite dochody | (646) | 527 | – | – | – | – | – | – | ||||
Analiza wrażliwości Grupy Kapitałowej na ryzyko zmian kursów walutowych w 2020 r.
| Aktywa i zobowiązania finansowe na dzień 31.12.2020 | Wartość narażona na ryzyko | Wartość bilansowa 31.12.2020 | Zmiana kursu USD/PLN | Zmiana kursu EUR/PLN | Zmiana kursu CAD/PLN | Zmiana kursu GBP/PLN | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4,20 (+12%) | 3,33 (-11%) | 4,96 (+8%) | 4,31 (-7%) | 3,32 (+12%) | 2,61 (-12%) | 5,80 (+13%) | 4,58 (-7%) | |||||
| wynik finansowy | pozostałe całkowite dochody | wynik finansowy | pozostałe całkowite dochody | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | wynik finansowy | |||
| Udziały i akcje | 5 | 618 | – | – | – | – | – | – | 1 | (1) | – | – |
| Należności od odbiorców | 615 | 834 | 41 | – | (40) | – | 10 | (9) | 2 | (2) | 1 | (1) |
| Środki pieniężne i ekwiwalenty | 1 999 | 2 522 | 163 | – | (157) | – | 8 | (7) | 7 | (6) | 10 | (8) |
| Pożyczki udzielone na rzecz wspólnych przedsięwzięć | 6 069 | 6 069 | 580 | – | (557) | – | – | – | – | – | – | – |
| Pozostałe aktywa finansowe | 322 | 809 | 27 | – | (26) | – | – | – | 4 | (4) | – | – |
| Pochodne instrumenty finansowe | (695) | (695) | 114 | (733) | 147 | 816 | (8) | 6 | – | – | – | – |
| Zobowiązania wobec dostawców i podobne | (1 283) | (3 593) | (46) | – | 44 | – | (48) | 43 | (2) | 2 | 1 | – |
| Zobowiązania z tytułu zadłużenia | (4 518) | (7 335) | (421) | – | 404 | – | (4) | 4 | (5) | 5 | – | – |
| Pozostałe zobowiązania finansowe | (53) | (345) | (4) | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – |
| Wpływ na wynik finansowy | 454 | – | (181) | – | (42) | 37 | 7 | (6) | 12 | (9) | ||
| Wpływ na pozostałe całkowite dochody | – | (733) | – | 816 | – | – | – | – | – | – | ||