7.5.1.1 Zasady i techniki zarządzania ryzykiem rynkowym
w mln PLN, chyba że wskazano inaczej
W zakresie zarządzania ryzykiem rynkowym (w szczególności ryzykiem zmian cen metali i walutowym) największe znaczenie oraz wpływ na wyniki Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. ma skala i profil działalności Jednostki Dominującej oraz spółek wydobywczych KGHM INTERNATIONAL LTD.
Jednostka Dominująca aktywnie zarządza ryzykiem rynkowym, podejmując działania i decyzje w tym zakresie w kontekście globalnej ekspozycji w całej Grupie Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A.
Zgodnie z przyjętą polityką, celami procesu zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie Kapitałowej są:
- ograniczenie zmienności wyniku finansowego,
- zwiększenie prawdopodobieństwa realizacji założeń budżetowych,
- zmniejszenie prawdopodobieństwa utraty płynności finansowej,
- utrzymanie dobrej kondycji finansowej,
- wspieranie procesu podejmowania decyzji strategicznych w obszarze działalności inwestycyjnej, z uwzględnieniem źródeł finansowania
Wszystkie cele zarządzania ryzykiem rynkowym należy rozpatrywać łącznie, a ich realizacja jest zależna przede wszystkim od sytuacji wewnętrznej Grupy oraz warunków rynkowych.
Cele zarządzania ryzykiem rynkowym na poziomie Grupy Kapitałowej są osiągane w wyniku ich realizacji w poszczególnych spółkach wydobywczych Grupy, przy koordynacji tych działań z poziomu Jednostki Dominującej, w której scentralizowane zostały kluczowe zadania związane z procesem zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie (m.in. koordynacja identyfikacji źródeł ekspozycji na ryzyko rynkowe, proponowanie strategii zabezpieczających, kontaktowanie się z instytucjami finansowymi w celu zawierania, potwierdzania i rozliczania transakcji pochodnych, kalkulowanie wyceny do wartości godziwej).
Główną techniką zarządzania ryzykiem rynkowym w Jednostce Dominującej są strategie zabezpieczające wykorzystujące instrumenty pochodne. Stosuje się także hedging naturalny. Niektóre krajowe spółki Grupy również wykorzystują instrumenty pochodne w swojej działalności. Jednakże jedynie Jednostka Dominująca stosuje transakcje zabezpieczające w rozumieniu rachunkowości zabezpieczeń.
Biorąc pod uwagę potencjalną skalę wpływu na wyniki Grupy Kapitałowej, czynniki ryzyka rynkowego zostały podzielone na grupy
| Grupa | Ryzyko rynkowe | Podejście do zarządzania ryzykiem |
|---|---|---|
| Grupa I – o największym udziale w całkowitej ekspozycji Grupy na ryzyko rynkowe | Nota 7.2 Cena miedzi | W odniesieniu do tej grupy stosuje się podejście strategiczne polegające na systematycznym budowaniu pozycji zabezpieczającej, obejmującej produkcję oraz przychody ze sprzedaży na kolejne okresy, przy uwzględnieniu cykliczności poszczególnych rynków w dłuższym terminie. Pozycja zabezpieczająca może być restrukturyzowana przed jej wygaśnięciem. |
| Nota 7.2 Cena srebra | ||
| Nota 7.2 Kurs USD/PLN | ||
|
Grupa II – pozostała ekspozycja na ryzyko rynkowe
|
Nota 7.2 Ceny pozostałych metali i towarów | Ta grupa to ryzyka mniej kluczowe z punktu widzenia Grupy Kapitałowej, choć czasem istotne z punktu widzenia poszczególnych jednostek, dlatego zarządzana jest w sposób taktyczny, nie mający charakteru systematycznego, często wykorzystując ponadprzeciętnie sprzyjające warunki rynkowe. |
| Pozostałe kursy walutowe | ||
| Stopy procentowe |
W zarządzaniu ryzykiem rynkowym stosuje się odrębne podejścia dla poszczególnych, zidentyfikowanych grup ekspozycji.
Przy wyborze wdrażanych strategii zabezpieczających lub restrukturyzacji pozycji zabezpieczającej Jednostka Dominująca uwzględnia następujące czynniki: aktualne i prognozowane warunki rynkowe, sytuację wewnętrzną Jednostki, efektywny poziom i koszt zabezpieczenia oraz wpływ podatku od niektórych kopalin.
Jednostka Dominująca stosuje zintegrowane podejście do zarządzania ryzykiem rynkowym, na które jest narażona. Oznacza to podejście całościowe do ryzyka rynkowego, a nie do jego poszczególnych elementów osobno. Przykład stanowią transakcje zabezpieczające na rynku walutowym, które są ściśle związane z kontraktami zawieranymi na rynku metali. Zabezpieczanie cen sprzedaży metali determinuje prawdopodobieństwo uzyskania określonych przychodów ze sprzedaży w USD, które to stanowią pozycję zabezpieczaną dla strategii na rynku walutowym.
Stosowane są tylko te instrumenty pochodne, które Jednostka Dominująca jest w stanie wycenić wewnętrznie z zastosowaniem standardowych modeli wyceny dla danego instrumentu, jak również może zbyć je bez znacznej utraty wartości u kontrahenta innego niż ten, z którym pierwotnie zawarła transakcję. Do wyceny rynkowej danych instrumentów Jednostka Dominująca wykorzystuje informacje uzyskane z wiodących serwisów informacyjnych, banków oraz firm brokerskich.
Polityka Zarządzania Ryzykiem Rynkowym w Grupie Kapitałowej dopuszcza stosowanie następujących rodzajów instrumentów:
- kontrakty swap,
- kontrakty forward, futures,
- kontrakty opcyjne,
- struktury złożone z wyżej wymienionych instrumentów.
Wykorzystywane instrumenty mogą mieć zatem zarówno charakter standaryzowany (instrumenty będące w obrocie giełdowym), jak również charakter niestandaryzowany (instrumenty będące w obrocie na rynku pozagiełdowym tzw. over the counter). Stosowane są przede wszystkim instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne spełniające wymogi skuteczności w rozumieniu rachunkowości zabezpieczeń. Skuteczność zabezpieczających instrumentów finansowych stosowanych przez Jednostkę Dominującą w okresie sprawozdawczym jest na bieżąco monitorowana i podlega ciągłej ocenie (szczegóły w Nocie 7.2 Pochodne instrumenty finansowe – zasady rachunkowości).
Powiązanie ekonomiczne pomiędzy instrumentem zabezpieczającym a pozycją zabezpieczaną jest oparte o wrażliwość wartości pozycji na te same czynniki rynkowe (ceny metali, kursy walutowe lub stopy procentowe) oraz dopasowanie odpowiednich parametrów krytycznych instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej (wolumen/nominał, termin realizacji).
Wskaźnik zabezpieczenia ustanowionego powiązania zabezpieczającego ustalony jest w wysokości zapewniającej efektywność powiązania oraz jest spójny z rzeczywistym wolumenem zabezpieczanej pozycji i instrumentu zabezpieczającego. Źródła potencjalnej nieefektywności powiązania wynikają z niedopasowaniu parametrów instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej (np. nominał, termin, instrument bazowy, wpływ ryzyka kredytowego). Przy strukturyzacji transakcji zabezpieczającej Jednostka Dominująca dąży do maksymalnego dopasowania tych parametrów, aby zminimalizować źródła nieefektywności.
Jednostka Dominująca kwantyfikuje wielkość ryzyka rynkowego, na jakie jest narażona i stara się wyrazić je spójną i łączną miarą. Sporządzane symulacje (m.in. analizy scenariuszowe, analizy stress-testingu i backtestingu) oraz kalkulowane miary ryzyka stanowią wsparcie w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie Kapitałowej. Wykorzystywane miary ryzyka oparte są głównie na modelowaniu matematyczno-statystycznym bazującym na historycznych i bieżących danych rynkowych dotyczących czynników ryzyka oraz uwzględniają aktualną ekspozycję na ryzyko rynkowe.
Jedną z miar ryzyka wykorzystywanych jako narzędzie pomocnicze w podejmowaniu decyzji w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym w Jednostce Dominującej jest miara EaR – Earnings at Risk (zysk netto narażony na ryzyko). Miara ta dla zadanego prawdopodobieństwa wskazuje dolną progową wartość zysku netto (np. z 95% prawdopodobieństwem zysk netto w danym roku nie będzie niższy niż…). Metodologia EaR umożliwia kalkulację zysku netto z uwzględnieniem wpływu zmian rynkowych cen miedzi, srebra oraz kursu walutowego w kontekście planów budżetowych. Dla Grupy KGHM INTERNATIONAL LTD. oraz JV Sierra Gorda S.C.M. kalkulowana jest miara EBITDA-at-Risk.
W związku z ryzykiem ograniczenia produkcji (na przykład spowodowanym działaniem „siły wyższej”) lub niezrealizowania zakładanej wielkości przychodów walutowych, jak i zakupami metali zawartych we wsadach obcych, ustalono limity zaangażowania w instrumenty pochodne.
Dla Jednostki Dominującej limity na rynku metali i walutowym zostały ustalone:
- w wysokości do 85% wielkości planowanych miesięcznych wolumenów sprzedaży miedzi, srebra i złota z wsadów własnych. Przy czym w przypadku miedzi i srebra do 50% w odniesieniu do instrumentów stanowiących obowiązki Jednostki Dominującej (finansujące strategie zabezpieczające) i do 85% w odniesieniu do instrumentów stanowiących prawa Jednostki Dominującej.
- w wysokości do 85% wielkości planowanych miesięcznych przychodów ze sprzedaży produktów z wsadów własnych w USD lub wielkości zakontraktowanych miesięcznych przepływów walutowych netto w przypadku innych Dla celów obliczania limitu wydatki z tytułu obsługi zadłużenia w USD pomniejszają nominał ekspozycji do zabezpieczenia.
Odnośnie ryzyka zmian stóp procentowych Jednostka Dominująca ustaliła limit zaangażowania w instrumenty pochodne do 100% wartości nominalnej zadłużenia w każdym okresie odsetkowym, wynikającego z podpisanych umów.
Dla wybranych spółek wydobywczych Grupy Kapitałowej limity zaangażowania w instrumenty pochodne na rynku miedzi oraz na rynku walutowym ustalono na poziomach jak w Jednostce Dominującej, natomiast dla transakcji na rynku niklu, srebra i złota limit wynosi do 60% planowanych miesięcznych wolumenów sprzedaży ze wsadów własnych.
Limity odnoszą się zarówno do transakcji zabezpieczających, jak i do instrumentów finansujących takie transakcje.
Maksymalny horyzont czasowy, w obrębie którego Grupa Kapitałowa podejmuje decyzje w zakresie ograniczania ryzyka rynkowego, jest zgodny z procesem planowania techniczno-ekonomicznego i wynosi 5 lat, natomiast w przypadku ryzyka stopy procentowej obejmuje okres długoterminowych zobowiązań finansowych Grupy.