2.3 Przychody z umów z klientami Grupy Kapitałowej – podział według asortymentu

mask

w mln PLN, chyba że wskazano inaczej

Zasady rachunkowości

W przychodach z umów z klientami w sprawozdaniu z wyniku ujmowane są przychody powstające ze zwykłej działalności operacyjnej Grupy tj. przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów.

Grupa generuje przychody głównie ze sprzedaży: miedzi, srebra i złota. Pozostałe mniejsze strumienie przychodów pochodzą ze sprzedaży usług (w tym dystrybucji energii elektrycznej i innych mediów oraz usług budowy kopalń) oraz pozostałych produktów (w tym energii elektrycznej), towarów i materiałów (w tym stali i ropy naftowej i jej pochodnych).

Grupa ujmuje przychody z umów z klientami w momencie spełnienia przez Grupę zobowiązania do wykonania świadczenia, poprzez przekazanie przyrzeczonego towaru lub usługi nabywcy, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem aktywów tj. zdolności do bezpośredniego rozporządzania przekazanym składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego zasadniczo wszystkich pozostałych korzyści oraz zdolność do niedopuszczania innych jednostek do rozporządzania składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego korzyści. Ponieważ w większości transakcji sprzedaży po dokonaniu wysyłki przyrzeczonego towaru i przekazaniu nad nim kontroli Grupa ma bezwarunkowe prawo do otrzymania wynagrodzenia od klienta, gdyż jedynym warunkiem jego otrzymania jest upływ czasu, Grupa ujmuje należne jej wynagrodzenie z tytułu umowy z klientami jako należność i tym samym Grupa nie rozpoznaje aktywów z tytułu wykonania takiej umowy.

Ponadto, przychody ze sprzedaży usług Grupa ujmuje w wyniku finansowym w miarę upływu czasu, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:

  • klient jednocześnie otrzymuje i czerpie korzyści ekonomiczne płynące ze świadczenia Grupy w miarę jak wykonuje ona swoje zobowiązanie, lub
  • w wyniku spełnienia zobowiązania przez Grupę powstaje lub zostaje ulepszony składnik aktywów (np. produkcja w toku), a kontrolę nad tym składnikiem w miarę jego powstawania lub ulepszania, sprawuje klient, lub
  • w wyniku spełnienia zobowiązania przez Grupę powstaje składnik aktywów, który nie ma alternatywnego zastosowania dla Grupy i jednocześnie Grupie przysługuje egzekwowalne prawo do zapłaty za dotychczas wykonane świadczenie.

Jeżeli Grupa ujmuje przychód na podstawie obmiarów zgodnie z przyjętą metodą pomiaru stopnia zaawansowania wykonania świadczenia, zanim zostanie wystawiona faktura, ujmuje należne wynagrodzenie jako aktywo z tytułu umowy i przenosi je na należności kiedy prawo do wynagrodzenia staje się bezwarunkowe.

Jako zobowiązanie do wykonania świadczenia Grupa rozpoznaje każde, zawarte w umowie przyrzeczenie przekazania klientowi towaru lub usługi, które można wyodrębnić, lub grupy wyodrębnionych towarów lub usług, które są zasadniczo takie same i w taki sam sposób przekazywane klientowi. Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia, Grupa ustala (na podstawie warunków umownych), czy będzie je realizować w miarę upływu czasu lub czy spełni je w określonym momencie. W szczególności dla umów na sprzedaż miedzi, srebra i złota każda jednostka miary przekazanego towaru (np. 1 tona miedzi lub 1 kg srebra) stanowi odrębne zobowiązanie do wykonania świadczenia. Tym samym, dla każdej sprzedaży lub wysyłki produktów, obejmującej wielokrotność jednostki miary przekazanego produktu, która jest realizowana w tym samym czasie, Grupa wypełnia swoje zobowiązania do wykonania świadczenia oraz ujmuje przychód, w tym samym momencie.

W kontraktach handlowych, w których wypełnienie zobowiązania do wykonania świadczenia zachodzi w określonym momencie czasu, Grupa stosuje różne warunki płatności obejmujące zarówno przedpłaty do kilku dni przed dostawą jak i odroczone terminy płatności do 120 dni, przy czym odroczone terminy płatności nie dotyczą srebra. Terminy płatności uzależnione są od oceny ryzyka kredytowego odbiorcy oraz możliwości zabezpieczenia należności. Płatność wynagrodzenia staje się wymagalna, w zależności od warunków umownych, tj. przed zrealizowaniem przez Grupę dostawy (przedpłata) lub po wypełnieniu przez Grupę swojego zobowiązania  do  wykonania  świadczenia.  Jeżeli  Grupa  otrzymuje  wynagrodzenie  od  klienta  przed  wypełnieniem  swojego zobowiązania do wykonania świadczenia, ujmuje je jako zobowiązanie z tytułu umowy. Natomiast w przypadku odroczonych terminów płatności, Grupa ujmuje wymagalne od klienta wynagrodzenie jako należność, dopiero po przekazaniu klientowi przyrzeczonych produktów i wystawieniu faktury.

Przychody z umów z klientami ujmuje się w kwocie równej cenie transakcyjnej, stanowiącej kwotę wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem Grupy – będzie jej przysługiwać w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich.

Cena transakcyjna odzwierciedla również zmianę wartości pieniądza w czasie, jeżeli umowa z klientem zawiera istotny element finansowania, który określa się na podstawie umownych warunków płatności, bez względu na to czy został on wyraźnie określony w umowie. Oceniając, czy komponent finansowania jest istotny dla umowy, uwzględnia się wszystkie fakty i okoliczności, w tym ewentualną różnicę między kwotą przyrzeczonego wynagrodzenia a ceną sprzedaży gotówkowej przyrzeczonych towarów i usług oraz łączny wpływ obu następujących czynników: (i) przewidywany okres od momentu, w którym jednostka przekazuje przyrzeczone towary lub usługi klientowi do momentu, w którym klient płaci za te towary lub usługi, oraz (ii) stopy procentowe obowiązujące na danym rynku. W zrealizowanych umowach sprzedaży do klientów w 2021 r. oraz 2020 r. Grupa zidentyfikowała istotny komponent finansowania w kontrakcie z Franco Nevada (umowa opisana poniżej w części Ważne oszacowania, założenia i osądy). Grupa  przedstawia  skutki  finansowania  (koszty  z  tytułu  odsetek)  odrębnie  od  przychodów  z  umów  z  klientami w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. W kontrakcie z Franco Nevada występuje również element zmienności wynagrodzenia. W takiej  sytuacji Grupa rozpoznaje  przychody oszacowując  kwotę  wynagrodzenia, do  którego  będzie  uprawniona w zamian za przekazane dobra na rzecz klienta i zalicza do ceny transakcyjnej część lub całość kwoty wynagrodzenia zmiennego wyłącznie w takim zakresie w jakim jest wysoce prawdopodobne, że nie nastąpi odwrócenie znaczącej części wcześniej ujętych skumulowanych przychodów w momencie kiedy niepewność co do wysokości wynagrodzenia ustanie.

W przypadku transakcji sprzedaży produktów miedzi i srebra, dla których cena zostanie ustalona po dniu ujęcia sprzedaży w księgach rachunkowych, na moment początkowego ujęcia transakcji dokonuje się korekty przychodów ze sprzedaży z tytułu różnicy pomiędzy ceną terminową metalu wyrażoną w USD z dnia rozpoznania sprzedaży na okres odpowiadający okresowi rozliczenia transakcji, a ceną wynikającą z faktury prowizorycznej. Korekta ta doprowadza wartość transakcji do wartości oczekiwanej jako ceny transakcyjnej na moment początkowego ujęcia. Dotyczy to wyłącznie przypadków, gdy zmiana ceny transakcyjnej wynika ze zmiany ceny metalu. Do tego typu zmiennych przychodów nie ma zastosowania ograniczenie z MSSF 15 dotyczące ujmowania zmiennego wynagrodzenia w kwocie, co do której jest wysoce prawdopodobne, że nie nastąpi jej odwrócenie. Zmiany zarachowanej kwoty po momencie ujęcia nie wpływają na przychody ze sprzedaży lecz stanowią zyski/straty z wyceny do wartości godziwej należności zgodnie z zasadami rachunkowości przedstawionymi w Nocie 10.2.

Przychody ze sprzedaży korygowane są o wynik z rozliczenia instrumentów pochodnych zabezpieczających przyszłe przepływy pieniężne, zgodnie z ogólną zasadą, że rozliczenie pochodnego instrumentu zabezpieczającego w części stanowiącej zabezpieczenie efektywne ujmuje się w tej samej pozycji wyniku finansowego, w której ujmowana jest wycena pozycji zabezpieczanej w momencie, kiedy pozycja zabezpieczana wpływa na wynik finansowy.

Ważne oszacowania, założenia i osądy

Grupa ujmuje przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów w wyniku finansowym jednorazowo, w momencie spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia, w szczególności określanym w oparciu o formuły baz dostawy INCOTERMS. W większości kontraktów, moment przeniesienia kontroli na klienta następuje po dostarczeniu dóbr do klienta, przez co rozumie się również dostarczenie dóbr przewoźnikowi lub podstawienie ich klientowi na wyznaczony zakład (bazy DAP, FCA i EX WORKS). W pozostałych kontraktach przeniesienie kontroli nad dobrami na klienta następuje w momencie przekazania przewoźnikowi morskiemu na pokład statku (bazy CFR, CIF, CPT oraz CIP). W tych kontraktach Grupa jest zobowiązana również do zorganizowania transportu. W takich przypadkach Grupa działa jako zleceniodawca, ponieważ sprawuje kontrolę nad wykonaniem usługi przed jej przekazaniem do klienta. Jednocześnie Grupa przypisuje część ceny transakcyjnej do usługi transportu i ujmuje przychód z tego tytułu w miarę upływu czasu.

Grupa rozpoznaje przychody w miarę upływu czasu z tytułu realizowanych usług budowy kopalń i prowadzenia innych robót geologicznych. Grupa spełnia zobowiązania w czasie, ponieważ klient jednocześnie otrzymuje i czerpie korzyści ekonomiczne wynikające ze świadczonej usługi w miarę jej wykonywania lub ze względu na wytwarzanie składników, które nie mają alternatywnego zastosowania dla Grupy i jednocześnie Grupie przysługuje egzekwowalne prawo do zapłaty. Do pomiaru stopnia zaawansowania wykonania świadczenia Grupa stosuje metodę opartą na nakładach poniesionych przy spełnianiu zobowiązania do wykonania świadczenia na bazie poniesionych kosztów oraz do innych kontraktów metodę opartą na wynikach, gdzie z góry określona cena jednostkowa jest stosowana do wyceny jednostki produkcji (np. do wyceny metrów wydrążonego chodnika).

Zobowiązanie do wykonania świadczenia

Grupa realizuje umowę typu streaming arrangement, stanowiącą dostępne na rynku źródło finansowania jednostek działających w branży wydobywczej.

Umowa dotyczy sprzedaży połowy produkcji złota, platyny oraz palladium zawartych w rudzie wydobytej w okresie życia następujących kopalni: Morrison, McCreedy West oraz Podolsky wchodzących w skład OWSP Sudbury. Na podstawie warunków umowy  Quadra  FNX  Mining  Ltd.  otrzymała  przedpłatę  w wysokości  400  mln  CAD.  Jednocześnie,  cena  sprzedaży  za  uncję ekwiwalentu złota zgodnie z umową stanowi mniejszą z kwot: (a) 400 USD, powiększone o 1% każdego roku począwszy od 2011, bądź (b) cena rynkowa złota. Otrzymana przedpłata pokrywa różnicę pomiędzy wartością rynkową sprzedanej rudy, a jej wartością w stałej cenie sprzedaży. Grupa ujęła zobowiązanie z tytułu umowy w kwocie zaliczki z tytułu zobowiązania jednostki do wykonania świadczenia w postaci przekazania lub gotowości do przekazania dóbr lub usług w przyszłości. Jednostka zaprzestaje ujmowania tego zobowiązania z tytułu umowy i ujmuje przychód w momencie, gdy przenosi owe dobra lub usługi na klienta, spełniając w ten sposób swoje zobowiązanie do wykonania świadczenia.

Wynagrodzenie zmienne

W umowie z Franco Nevada łączna cena transakcyjna jest zmienna i zależy od ilości sprzedanych surowców, a ta z kolei zależy od wydobycia rudy w przyszłości przez okres życia kopalni (w tym np. od wielkości złóż). A zatem, jeżeli w kolejnych okresach sprawozdawczych Grupa dokona zmiany osądu w zakresie planowanego wydobycia rudy, a w konsekwencji ilości sprzedanych surowców – dokona także aktualizacji ceny transakcyjnej.

Kwoty przypisane do spełnionych zobowiązań do wykonania świadczenia Grupa ujmuje jako przychody lub jako zmniejszenie przychodów w okresie, w którym cena transakcyjna uległa zmianie.

Istotny element finansowania

W kontekście umowy z Franco Nevada, mając na uwadze przewidywany okres od momentu, w którym otrzymano przedpłatę do momentu, w którym Grupa przekazuje przyrzeczone dobra (okres życia kopalni, tj. kilkadziesiąt lat) oraz charakter tej umowy uznano, że rozkład w czasie płatności daje Grupie korzyści z tytułu finansowania dostawy surowców przez kupującego (Franco Nevada), co skutkuje tym, że umowa zawiera istotny element finansowania.

Grupa przedstawia skutki finansowania (koszty z tytułu odsetek) oddzielnie od przychodów z umów z klientami w sprawozdaniu z wyniku. Koszty z tytułu odsetek ujmowane są tylko w takim zakresie, w jakim wcześniej ujęto zobowiązanie z tytułu umowy z Franco Nevada.

W sytuacji, kiedy na dzień kończący okres sprawozdawczy Grupa posiada pozostałe zobowiązania do wykonania świadczenia, wymagane jest ujawnienie ceny transakcyjnej przypisanej do tych zobowiązań (MSSF 15.120-122). Grupa stosuje rozwiązanie praktyczne i nie ujawnia zobowiązań do wykonania świadczeń stanowiących część umów, których przewidywany pierwotny okres obowiązywania wynosi jeden rok lub krócej. Grupa posiada również kontrakty długoterminowe, w których cena jest oparta głównie na wynagrodzeniu zmiennym, którego Grupa nie uwzględnia w szacunku ceny transakcyjnej.

Ponadto, Grupa (przez spółkę DMC) realizuje kontrakty długoterminowe na budowę kopalń, w których do ujmowania przychodów wykorzystuje metodę opartą na nakładach spełniającą kryteria dla ujmowania przychodu w kwocie, którą Grupa ma prawo zafakturować. Łączna kwota ceny transakcyjnej przypisanej do zobowiązań do wykonania świadczeń, które pozostały niespełnione na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 411 mln PLN, z czego kwota 249 mln PLN zostanie zrealizowana w roku 2022, kwota 112 mln PLN zostanie zrealizowana w 2023 r., a kwota 50 mln PLN zostanie zrealizowana w 2024 r. lub później. W tych kontraktach nie występuje zmienny element wynagrodzenia.

Przychody z umów z klientami Grupy Kapitałowej – podział według asortymentu

od 01.01.2021 do 31.12.2021
KGHM Polska Miedź S.A. KGHM INTERNATIONAL LTD. Sierra Gorda S.C.M.* Pozostałe segmenty Pozycje uzgadniające do danych skonsolidowanych
Eliminacja danych segmentu Sierra Gorda S.C.M. Korekty konsolidacyjne Dane skonsolidowane
Miedź 19 079 2 325 3 756 8 (3 756) (32) 21 380
Srebro 3 990 8 95 (95) 3 998
Złoto 548 243 212 (212) 791
Usługi 143 426 2 089 (1 581) 1 077
Energia 51 250 (167) 134
Sól 29 32 61
Środki strzałowe i materiały wybuchowe 219 (168) 51
Maszyny górnicze, środki transportu i inne typy maszyn i urządzeń 212 (171) 41
Dodatki do paliw 123 123
Ołów 271 271
Wyroby z innych metali nieżelaznych 114 (4) 110
Stal 604 (66) 538
Ropa naftowa i jej pochodne 325 (275) 50
Pozostałe towary i materiały 278 5 703 (5 518) 463
Pozostałe produkty 229 123 522 682 (522) (319) 715
RAZEM 24 618 3 125 4 585 10 329 (4 585) (8 269) 29 803
* 55% udziału Grupy Kapitałowej w przychodach Sierra Gorda S.C.M.

od 01.01.2020 do 31.12.2020
KGHM Polska Miedź S.A. KGHM INTERNATIONAL LTD. Sierra Gorda S.C.M.* Pozostałe segmenty Pozycje uzgadniające do danych skonsolidowanych
Eliminacja danych segmentu Sierra Gorda S.C.M. Korekty konsolidacyjne Dane skonsolidowane
Miedź 14 258 1 610 1 996 7 (1 996) (14) 15 861
Srebro 3 453 21 75 (75) 3 474
Złoto 690 303 224 (224) 993
Usługi 116 584 2 110 (1 693) 1 117
Energia 47 193 (136) 104
Sól 25 25
Środki strzałowe i materiały wybuchowe 221 (81) 140
Maszyny górnicze, środki transportu i inne typy maszyn i urządzeń 201 (161) 40
Dodatki do paliw 91 91
Ołów 220 220
Wyroby z innych metali nieżelaznych 75 (2) 73
Stal 402 (32) 370
Ropa naftowa i jej pochodne 247 (219) 28
Pozostałe towary i materiały 369 3 962 (3 761) 570
Pozostałe produkty 148 185 304 372 (304) (179) 526
RAZEM 19 326 2 703 2 599 7 881 (2 599) (6 278) 23 632
* 55% udziału Grupy Kapitałowej w przychodach Sierra Gorda S.C.M.

Wyniki wyszukiwania