Zobowiązania wobec dostawców i podobne ujmuje się początkowo w wartości godziwej pomniejszonej o koszty transakcyjne i wycenia się na dzień kończący okres sprawozdawczy w wartości zamortyzowanego kosztu.
Naliczone odsetki z tytułu dokonania spłaty zobowiązań w terminie późniejszym, w szczególności przekazanych do faktoringu dłużnego, ujmowane są w wyniku okresu w pozycji koszty finansowe.
10.3 Zobowiązania wobec dostawców i podobne
w mln PLN, chyba że wskazano inaczej
Zobowiązania wobec dostawców i podobne prezentowane w Sprawozdaniu z sytuacji finansowej zawierają również zobowiązania handlowe przekazane do faktoringu dłużnego, które mieszczą się w kategorii „podobne”.
Ponadto pozycja „zobowiązania podobne” obejmuje także zobowiązania handlowe wewnątrzgrupowe przekazane przez dłużnika do faktora, w odniesieniu do których wierzyciel otrzymał płatność od faktora. W momencie przekazania zobowiązania do faktoringu dłużnego Jednostka Dominująca ujmuje zobowiązanie wobec faktora, który w związku z dokonaniem subrogacji ustawowej wierzytelności, z prawnego punktu widzenia przejmuje prawa i obowiązki charakterystyczne dla wierzytelności handlowych.
Faktoring dłużny nie jest bezpośrednio uregulowany w MSSF i w związku z niejednoznacznym charakterem transakcji niezbędne było dokonanie przez Jednostkę Dominującą istotnego osądu w zakresie prezentacji sald zobowiązań oddanych do faktoringu w Sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz prezentacji transakcji w Sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. W ocenie Jednostki Dominującej, na ustalenie ww. prezentacji salda zobowiązań handlowych przekazanych do faktoringu dłużnego jako „Zobowiązania wobec dostawców i podobne” (przypisania do kategorii „podobne”) razem z pozostałymi zobowiązaniami handlowymi, a nie jako zobowiązania z tytułu zadłużenia, kluczowy wpływ miały poniższe aspekty:
- z prawnego punktu widzenia w momencie objęcia zobowiązania faktoringiem dłużnym w drodze subrogacji ustawowej następuje przeniesienie praw i obowiązków wynikających z zobowiązań, a nie ich wygaśnięcie i ustanowienie nowych praw i obowiązków wobec faktora,
- nie są ustanawiane dodatkowe gwarancje związane z faktoringiem dłużnym oraz nie ma miejsca zmiana warunków handlowych dotyczących niewywiązania się z warunków umowy i anulowania umowy,
- celem programu jest nie tylko poprawa płynności Jednostki Dominującej, ale również wsparcie dostawców w pozyskaniu korzystniejszego finansowania, w celu budowania długotrwałych relacji biznesowych, ustalone terminy płatności, jak również wzorzec płatności (w tym dotyczący odsetek i dyskonta) nie ulegają zmianie w stosunku do zobowiązań handlowych wobec danego dostawcy, które nie są objęte faktoringiem dłużnym. W związku z powyższym, jak również uwzględniając ustalone oprocentowanie i dyskonto oraz termin wydłużonej spłaty, przepływy pieniężne związane z zobowiązaniem przekazanym do faktoringu dłużnego nie zmienią się o więcej niż 10%,
- koszty związane z faktoringiem dłużnym są ponoszone zarówno przez Jednostkę Dominującą, jak i dostawców. Jednostka Dominująca ponosi koszt odsetkowy wynikający ze spłaty zobowiązania w wydłużonym terminie, podczas gdy dostawcy ponoszą koszt dyskonta w związku z wcześniejszym (tj. przed upływem terminu podstawowego wynoszącego standardowo 60 dni) otrzymaniem płatności od faktora,
- Jednostka Dominująca wraz z poszczególnymi dostawcami na mocy zawartych porozumień ustala, które konkretnie faktury będą przekazywane do faktoringu dłużnego i jaki będzie termin wcześniejszej spłaty dostawcy przez faktora.
Ponadto, Jednostka Dominująca zidentyfikowała charakterystyki, które wskazują na charakter faktoringu dłużnego jako zobowiązania z tytułu finansowania (zobowiązanie z tytułu kredytu udzielonego przez faktora), jednakże zostały ocenione przez Jednostkę Dominującą za niewystarczające, aby uznać, że w momencie przekazania zobowiązania handlowego do faktoringu dłużnego następuje całkowita zmiana charakteru zobowiązania handlowego na dłużny, co warunkowałoby prezentację w Sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako zobowiązanie z tytułu finansowania dłużnego oraz prezentację w Sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w działalności finansowej:
- faktorem jest bank i w momencie dokonania subrogacji przez faktora zmienia się strona, która jest wierzycielem,
- w celu pozyskania korzystniejszych warunków umowa faktoringowa była negocjowana z faktorem przez Jednostkę Dominującą, a nie bezpośrednio przez dostawców,
- termin faktycznej spłaty zobowiązań wobec dostawców objętych faktoringiem dłużnym jest dłuższy (i wynosi do 180 dni) od terminu spłaty zobowiązań wobec pozostałych dostawców, których zobowiązania nie są oddawane do faktoringu, (i standardowo termin ten wynosi 60 dni),
- główne koszty faktoringu dłużnego są ponoszone przez Jednostkę Dominującą, a obciążenie dostawców występuje wyłącznie w przypadku otrzymania płatności przez dostawcę w terminie skróconym w stosunku do terminu płatności wynikającego z umowy handlowej, który standardowo wynosi 60 dni od dnia otrzymania faktury (upust za zapłatę przed terminem 60 dni lub innym, wynikającym z umowy handlowej).
W grudniu 2020 Komitet ds. Interpretacji Standardów (Komitet) opublikował stanowisko w sprawie prezentacji transakcji faktoringu dłużnego w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. W stanowisku stwierdzono, że obecne standardy dają wystarczające podstawy do ustalenia właściwej prezentacji transakcji związanych z faktoringiem dłużnym w sprawozdaniu finansowym, jak również do ustalenia wymaganych dodatkowych ujawnień. Jednostka Dominująca przeanalizowała zawarte w stanowisku Komitetu podsumowanie kluczowych wymogów standardów związanych z analizowanym zagadnieniem i zdaniem Jednostki Dominującej, aspekty wskazane przez Komitet nie wpływają na wnioski z oceny przeprowadzonej przez KGHM Polska Miedź S.A. w 2019 r. w tym zakresie Komitet, rekomendując właściwą prezentację zobowiązań podlegających faktoringowi dłużnemu wskazał na te same kwestie, które zostały przeanalizowane i ujawnione przez Jednostkę Dominującą w ramach ważnych osądów w sprawozdaniu finansowym za 2019 rok oraz powyżej, w niniejszym sprawozdaniu finansowym. W szczególności, w kontekście obszarów analizy wskazanych przez Komitet, Jednostka Dominująca potwierdza, że:
- przekazanie zobowiązań do faktoringu dłużnego nie wymagało ustanowienia żadnych dodatkowych zabezpieczeń na rzecz faktora-banku, ani też nie są ustanawiane dodatkowe gwarancje związane z faktoringiem dłużnym. Ponadto nie ma również miejsca zmiana warunków handlowych dotyczących niewywiązania się z warunków umowy i anulowania umowy,
- mając na uwadze powyższe, jak również uwzględniając ustalone oprocentowanie i dyskonto oraz termin wydłużonej spłaty, przepływy pieniężne związane z zobowiązaniem przekazanym do faktoringu dłużnego nie zmienią się o więcej niż 10%; tym samym nie zostaje spełnione kryterium zaprzestania ujmowania zobowiązań jakim jest tzw. test 10%, a także nie zostają spełnione pozostałe kryteria zaprzestania ujmowania zobowiązań z MSSF 9,
- ustalone terminy płatności, jak również wzorzec płatności (w tym dotyczący odsetek i dyskonta) nie ulegają zmianie w stosunku do zobowiązań handlowych wobec danego dostawcy, które nie są objęte faktoringiem dłużnym,
- zobowiązania przekazane do faktoringu dłużnego stanowią część kapitału obrotowego wykorzystywanego przez jednostkę w normalnym cyklu operacyjnym jednostki.
Jednostka Dominująca wskazuje, że termin faktycznej spłaty zobowiązań wobec dostawców objętych umowami faktoringu dłużnego jest dłuższy (do 180 dni) od terminu spłaty zobowiązań wobec pozostałych dostawców, których zobowiązania nie są oddawane do faktoringu, który standardowo wynosi 60 dni, co może świadczyć na rzecz zmiany charakteru tych zobowiązań z handlowego na dłużny. Jednakże cecha ta została oceniona przez Jednostkę Dominującą za niewystarczającą, aby uznać, że w momencie przekazania zobowiązania handlowego do faktoringu dłużnego nastąpiła całkowita zmiana charakteru zobowiązania. Poza tym powyższym kryterium, żadne inne warunki zobowiązań objętych faktoringiem dłużnym nie różnią się od warunków pozostałych zobowiązań handlowych.
Tym samym, ocena Jednostki Dominującej co do charakteru zobowiązań handlowych przekazanych do faktoringu dłużnego i ich prezentacji, dokonana w świetle stanowiska Komitetu pozostaje niezmieniona, co oznacza, że zobowiązania handlowe przekazane do faktoringu dłużnego Jednostka Dominująca prezentuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji „Zobowiązania wobec dostawców i podobne”, uwzględniając je w kategorii „podobne”.
| Stan na 31.12.2021 |
Stan na 31.12.2020 |
|
| Zobowiązania długoterminowe wobec dostawców | 187 | 169 |
| Zobowiązania krótkoterminowe wobec dostawców | 2 919 | 2 329 |
| Zobowiązania krótkoterminowe podobne – faktoring dłużny | 95 | 1 264 |
| Nota 10.4 Zobowiązania wobec dostawców i podobne, z tego: | 3 201 | 3 762 |
| wykazane w ramach zobowiązań związanych z grupą zbycia | 40 | – |
| wykazane jako „zobowiązania wobec dostawców i podobne” i „pozostałe zobowiązania”-długoterminowe | 3 161 | – |
W 2021 r. łączny ustalony limit zaangażowania faktorów w Grupie Kapitałowej wynosi 1 563 mln PLN (w tym w Jednostce Dominującej 1 500 mln PLN). W 2020 r. Jednostka Dominująca zawarła drugą umowę na świadczenie usług faktoringu dłużnego, który został wdrożony w roku 2019 w celu umożliwienia dostawcom szybszego otrzymania spłaty wierzytelności w ramach standardowego procesu zakupowego realizowanego przez Jednostkę Dominującą, przy jednoczesnym wydłużeniu terminu spłaty przez Jednostkę Dominującą zobowiązań wobec faktora. W bieżącym roku obrotowym do faktorów Grupa przekazała zobowiązania w łącznej kwocie 1 055 mln PLN (w roku ubiegłym 2 495 mln PLN). Stan zobowiązań handlowych objętych faktoringiem dłużnym na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniósł 95 mln PLN, (na dzień 31 grudnia 2020 r. 1 264 mln PLN). W związku z ustabilizowaniem się sytuacji gospodarczej i poprawą warunków makroekonomicznych Jednostka Dominująca zredukowała zadłużenie zaciągnięte w ramach programu faktoringu dłużnego. W bieżącym roku obrotowym Grupa dokonała płatności na rzecz faktorów w kwocie 2 213 mln PLN (w roku obrotowym zakończonym 31 grudnia 2020 r. 1 842 mln PLN).
Koszty odsetkowe naliczone i poniesione na rzecz faktora w 2021 r. wyniosły 9 mln PLN (w 2020 r. wyniosły 12 mln PLN).
Terminy spłaty wierzytelności z tytułu faktoringu dłużnego nie przekraczają 12 miesięcy, w związku z czym zobowiązania objęte faktoringiem dłużnym w całości prezentowane są jako krótkoterminowe.
W pozycji zobowiązań wobec dostawców zawarte zostały zobowiązania z tytułu zakupu, budowy środków trwałych i wartości niematerialnych wynoszące na 31 grudnia 2021 r. w części długoterminowej 186 mln PLN, a w części krótkoterminowej 649 mln PLN (na 31 grudnia 2020 r. odpowiednio 162 mln PLN i 464 mln PLN).
Grupa Kapitałowa narażona jest na ryzyko walutowe wynikające ze zobowiązań wobec dostawców oraz ryzyko płynności.
Informacje na temat ryzyka walutowego przedstawiono w Nocie 7.5.1.3 oraz ryzyka płynności w Nocie 8.3.1. Wartość godziwa zobowiązań wobec dostawców zbliżona jest do ich wartości bilansowej.